(Nld) - Kim ngạch
xuất khẩu điện thoại tăng lên từng năm nhưng đến nay, để sản xuất một
chiếc điện thoại “made in Vietnam” của doanh nghiệp Việt vẫn là chặng đường
dài.
Thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy đến nửa đầu tháng 10-2012, kim
ngạch xuất khẩu điện thoại đạt 9,24 tỉ USD, tăng hơn 4,66 tỉ USD so
với cùng kỳ năm 2011, tương đương mức tăng 101,8%. Đây là một trong
những mặt hàng có tốc độ tăng trưởng cao bất chấp tình hình kinh tế
trong nước và thế giới gặp nhiều khó khăn nhưng chủ yếu là công của
doanh nghiệp (DN) có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).
“Xuất khẩu điện thoại đạt con số ấn tượng phần
lớn nhờ “công” nhà máy Samsung với doanh số xuất khẩu mỗi tháng lên tới
cả tỉ USD nhưng chủ yếu phục vụ nhu cầu xuất khẩu nên công nghiệp điện
thoại trong nước hưởng lợi rất ít - TS Nguyễn Minh Phong.”
Chỉ có “mác
Việt”!
Năm 2010, kim ngạch xuất khẩu điện thoại đạt hơn 2,3
tỉ USD. Điện thoại bắt đầu trở thành mặt hàng nằm trong tốp đầu kim
ngạch xuất khẩu khi Tập đoàn Samsung đầu tư xây dựng nhà máy sản
xuất điện thoại tại Bắc Ninh. Con số xuất khẩu điện thoại tăng mạnh
mẽ trong thời gian qua. Chỉ 9 tháng đầu năm 2012, kim ngạch xuất khẩu
mặt hàng này đạt 8,63 tỉ USD, tăng 122% so với cùng kỳ và trở thành
mặt hàng có tốc độ tăng trưởng cao.
|
Xuất khẩu điện thoại mỗi tháng gần 1 tỉ USD nhưng chủ yếu là từ nhà máy SAMSUNG ở Bắc Ninh |
Dù vậy, đến nay, ngành công nghiệp điện thoại trong nước vẫn
“giậm chân tại chỗ”. Năm 2009 và 2010 được xem là thời kỳ “cực thịnh”
của các nhà sản xuất điện thoại di động thương hiệu Việt với sự ra
đời của nhiều hãng như Q-Mobile, Bluefone… nhắm vào phân khúc khách
hàng tầm trung, giá rẻ. Kế tiếp là hàng loạt thương hiệu Việt khác ra
đời như Mobell, MobiStar, F-Mobile... Tuy nhiên, đến nay, các dòng điện
thoại gắn mác Việt không còn nhiều chỗ đứng. Ông Võ Lê Tâm Thanh,
chuyên viên phân tích thị trường Công ty Nghiên cứu thị trường IDC Việt
Nam, cho biết sự dịch chuyển từ điện thoại cơ bản sang smartphone đang
diễn ra tích cực tại Việt Nam khiến các hãng điện thoại Việt Nam,
Trung Quốc chật vật hơn trong việc giành thị phần.
Nói là điện thoại thương hiệu Việt nhưng thực chất,
người trong nghề đều hiểu đây chỉ là cái
mác. DN trong nước chỉ sản xuất được… vỏ nhựa, chiếm chưa tới 1% giá
trị chiếc điện thoại. “Chúng ta không có nhà máy sản xuất chip, bo mạch,
pin…, thử hỏi làm sao có điện thoại “chất Việt” thật sự?” - ông Đinh
Anh Huân, Giám đốc kinh doanh Thế giới Di động, nhận xét.
Công nghiệp phụ trợ yếu kém.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, điện thoại thương hiệu Việt
trên thị trường lâu nay chỉ là cái mác bên ngoài, còn linh kiện sản xuất
và lắp ráp đều được tiến hành ở Trung Quốc. Theo ông Vũ Minh Trí,
Tổng Giám đốc Microsoft Việt Nam, ngành điện thoại trong nước chỉ dừng lại
ở việc lắp ráp một phần hoặc nhập khẩu về rồi bán hàng, làm marketing cho
sản phẩm nước ngoài, lựa chọn một số ứng dụng…, còn sản xuất một
chiếc điện thoại hoàn chỉnh thì chưa.
Ông Nguyễn Văn Đạo, Phó Tổng Giám đốc Công ty Samsung Vina,
cũng cho biết điện thoại “made in Vietnam” đã được xuất xưởng và phân phối trên
toàn thế giới từ năm 2009 khi nhà máy sản xuất điện thoại di động của Samsung
(SEV) tại Bắc Ninh đi vào hoạt động. Tuy nhiên, điện thoại “thương hiệu Việt”
do một DN thuần Việt thiết kế rồi đặt gia công sản xuất ở nước ngoài hoặc tự
thiết kế, sản xuất trong nước vẫn chưa có. “Việt Nam thiếu hẳn một nền tảng
công nghiệp cơ bản về điện tử - viễn thông. Chúng ta có khả năng tham gia thiết
kế, sản xuất nhỏ trong một công đoạn đơn giản nào đó nhưng để thiết kế một sản
phẩm hoàn chỉnh, nhất là có hàm lượng công nghệ cao như điện thoại, di động thì
chưa đủ khả năng và kinh nghiệm” - ông Đạo nói.
Theo các chuyên gia, điện thoại “thương hiệu Việt” gần như
chỉ có cái mác là lỗi của ngành công nghiệp phụ trợ quá yếu kém, không
cung cấp linh kiện, phụ kiện cho các ngành sản xuất khác. Ông Nguyễn
Văn Đạo lưu ý: Để phát triển ngành công nghiệp điện thoại, quan trọng là khả
năng thiết kế sản phẩm công nghệ cao. Bởi, nếu không có khả năng thiết kế cả phần
cứng, phần mềm sản phẩm thì dù công nghiệp phụ trợ có phát triển, DN trong nước
cũng chỉ lắp ráp gia công với giá trị thấp.