Sự tích rằm tháng 7 và xuất xứ của hai tiếng Vu Lan

An Chi (Huệ Thiên)

Rằm tháng 7 Âm lịch hàng năm là ngày xá tội vong nhân, dân gian gọi một cách nôm na là ngày cúng cô hồn. Nhưng đây cũng còn là ngày báo hiếu mà giới tăng ni Phật tử gọi là ngày lễ Vu Lan. Vậy lễ này và lễ cúng cô hồn có phải là một hay không ? Và đâu là xuất xứ của hai tiếng "Vu Lan" ?

I. Lễ Vu Lan bắt nguồn từ sự tích về lòng hiếu thảo của Ông Ma Ha Một Ðặc Già La, thường gọi là Ðại Mục Kiền Liên, gọi tắt là Mục Liên. Vốn là một tu sĩ khác đạo, về sau Mục Liên đã quy y và trở thành một đệ tử lớn của Phật, đạt được sáu phép thần thông rồi được liệt vào hạng thần thông đệ nhất trong hàng đệ tử của Phật. Sau khi đã chứng quả A La Hán, Mục Liên ngậm ngùi nhớ đến mẫu thân, bèn dùng huệ nhãn nhìn xuống các cõi khổ mà tìm thì thấy mẹ đã đọa vào kiếp ngạ quỷ (quỷ đói) nơi địa ngục A Tì. Thân hình tiều tụy, da bọc xương, bụng ỏng đầu to, cổ như cọng cỏ. Mẹ Mục Liên đói không được ăn, khát không được uống. Quá thương cảm xót xa, Mục Liên vận dụng phép thần thông, tức tốc đến chỗ mẹ. Tay bưng bát cơm dâng mẹ mà nước mắt lưng tròng. Mẹ Mục Liên vì đói khát lâu ngày nên giật vội bát cơm mà ăn. Tay trái bưng bát, tay phải bốc cơm nhưng chưa vào đến miệng thì cơm đã hóa thành lửa. Mục Liên đau đớn vô cùng, khóc than thảm thiết rồi trở về bạch chuyện với Ðức Phật để xin được chỉ dạy cách cứu mẹ.

Phật cho Mục Liên biết vì nghiệp chướng của các kiếp trước mà mẹ ông mới phải sanh vào nơi ác đạo làm loài ngạ quỷ. Một mình Mục Liên thì vô phương cứu được mẹ dù ông có thần thông đến đâu và dù lòng hiếu thảo của ông có thấu đến đất trời, động đến thần thánh. Phải nhờ đến uy đức của chúng tăng khắp các nẻo đồng tâm hiệp ý cầu xin cứu rỗi cho mới được. Bởi vậy, Phật dạy Mục Liên phải thành kính đi rước chư tăng khắp mười phương về, đặc biệt là các vị đã chứng được bốn quả thánh hoặc đã đạt được sáu phép thần thông. Nhờ công đức cầu nguyện của các vị này, vong linh mẹ Mục Liên mới thoát khỏi khổ đạo. Phật lại dạy Mục Liên sắm đủ các món để dâng cúng các vị ấy, nào là thức thức thời trân, hương dâu đèn nến, giường chõng chiếu gối, chăn màn quần áo, thau rửa mặt, khăn lau tay cùng các món nhật dụng khác. Ðúng vào ngày rằm tháng 7 thì lập trai đàn để cầu nguyện, thiết trai diên để mời chư tăng thọ thực. Trước khi thọ thực, các vị này sẽ tuân theo lời dạy của Ðức Phật mà chú tâm cầu nguyện cho cha mẹ và ông bà bảy đời của thí chủ được siêu thoát. Mục Liên làm đúng như lời Phật dạy. Quả nhiên vong mẫu của ông được thoát khỏi kiếp ngạ quỷ mà sanh về cảnh giới lành. Cách thức cúng dường để cầu siêu đó gọi là Vu Lan bồn pháp, lễ cúng đó gọi là Vu Lan bồn hội, còn bộ kinh ghi chép sự tích trên đây thì gọi là Vu Lan bồn kinh.

Ngày rằm tháng 7 do đó được gọi là ngày lễ Vu Lan.

II. Sự tích lễ cúng cô hồn đại khái như sau: Cứ theo "Phật Thuyết Cứu Bạt Diệm Khẩu Ngạ Quỷ Ðà La Ni Kinh" mà suy thì việc cúng cô hồn có liên quan đến câu chuyện giữa ông A Nan Ðà, thường gọi tắt là A Nan, với một con quỷ miệng lửa (diệm khẩu) cũng gọi là quỷ mặt cháy (diệm nhiên). Có một buổi tối, A Nan đang ngồi trong tịnh thất thì thấy một con ngạ quỷ thân thể khô gầy, cổ nhỏ mà dài, miệng nhả ra lửa bước vào. Quỷ cho biết rằng ba ngày sau A Nan sẽ chết và sẽ luân hồi vào cõi ngạ quỷ miệng lửa mặt cháy như nó. A Nan sợ quá, bèn nhờ quỷ bày cho phương cách tránh khỏi khổ đồ. Quỷ đói nói : " Ngày mai ông phải thí cho bọn ngạ quỷ chúng tôi mỗi đứa một hộc thức ăn, lại vì tôi mà cúng dường Tam Bảo thì ông sẽ được tăng thọ mà tôi đây cũng sẽ được sanh về cõi trên ". A Nan đem chuyện bạch với Ðức Phật. Phật bèn đặt cho bài chú gọi Là "Cứu Bạt Diệm Khẩu Ngạ Quỷ Ðà La Ni", đem tụng trong lễ cúng để được thêm phước. Phật tử Trung Hoa gọi lễ cúng này là Phóng diệm khẩu, tức là cúng để bố thí và cầu nguyện cho loài quỷ đói miệng lửa, nhưng dân gian thì hiểu rộng ra và trại đi thành cúng cô hồn, tức là cúng thí cho những vong hồn vật vờ không nơi nương tựa vì không có ai là thân nhân trên trần gian cúng bái. Vì tục cúng cô hồn bắt nguồn từ sự tích này, cho nên ngày nay người ta vẫn còn nói cúng cô hồn là Phóng diệm khẩu. Có khi còn nói tắt thành Diệm khẩu nữa.

Diệm khẩu, từ cái nghĩa gốc là (quỷ) miệng lửa, nay lại có nghĩa là cúng cô hồn. Ðiều này góp phần xác nhận nguồn gốc của lễ cúng cô hồn mà chúng tôi đã trình bày trên đây. Phóng diệm khẩu mà nghĩa gốc là "thả quỷ miệng lửa", về sau lại được hiểu rộng thêm một lần nữa thành "tha tội cho tất cả những người chết". Vì vậy, ngày nay mới có câu : "Tháng bảy ngày rằm xá tội vong nhân".

Vậy lễ Vu Lan và lễ cúng cô hồn là hai lễ cúng khác nhau.

Một đằng thì liên quan đến chuyện ông Mục Liên, một đằng lại liên quan đến chuyện ông A Nan.

Một đằng là để cầu siêu cho cha mẹ và ông bà bảy đời, một đằng là để bố thí cho những vong hồn không ai thờ cúng.

Một đằng là báo hiếu, một đằng là làm phước. 

Read more »

Máy giặt đạp chân

Nhiều nơi trên thế giới không chỉ thiếu điện lưới mà còn khó tiếp cận nguồn nước sạch. Hai sinh viên Alex Cabunoc và Ji A You (thuộc Trung tâm thiết kế, Trường cao đẳng nghệ thuật Los Angeles, Mỹ) SAU khi đến thăm khu nhà ổ chuột tại Cerro Verde (Peru), đã nhận thấy những người phụ nữ ở đây rất tốn thời gian đi lấy nước và phải giặt giũ bằng tay. Vì vậy, họ đã sáng chế thiết bị GiraDora - chiếc máy giặt đạp bằng chân, rẻ tiền và cơ động.

GiraDora là một thùng nhựa có chiều cao cỡ ghế ngồi và đứng vững trên nền đất trong khi hoạt động. Bên trong nó là một thùng nhựa thứ 2 có kết cấu giống như lồng giặt ở các máy giặt thông thường và một trụ quay nằm chính giữa. Phần trụ này được kết nối với một bàn đạp nằm trên phần chân đế của GiraDora. Để sử dụng GiraDora, người dùng cho quần áo, nước và xà phòng vào và đóng nắp lại. Sau đó, chỉ việc ngồi lên GiraDora và đạp liên tục bàn đạp bên dưới. Đây là động tác duy nhất để GiraDora vận hành mọi quy trình gồm giặt, xả và vắt quần áo.

Khi quần áo đã sạch, người ta đổ nước bẩn ra, cho nước sạch vào và tiếp tục đạp lần thứ hai để xả. GiraDora vắt áo quần khá khô nên thời gian phơi đồ ngắn hơn thông thường.

Việc giặt giũ bằng tay là công việc nặng nhọc, và GiraDora đã giúp cho vấn đề thành đơn giản, nhẹ nhàng hơn, không cần điện nguồn. Có thể mang thiết bị này đến các nguồn nước dễ dàng hoặc sử dụng trong nhà khi thời tiết xấu.

Cabunoc và You đã trình bày thiết bị GiraDora tại vài hội nghị khoa học và nhận được giải thưởng NCIIA E-Team trị giá 19.500 USD để hỗ trợ đưa sản phẩm ra thị trường. Họ hy vọng hoàn thành thử nghiệm tại Peru trong vòng 1 năm với 50 chiếc máy và bắt đầu bán tại thị trường Nam Mỹ. Bước kế tiếp là sang thị trường Ấn Độ, hy vọng sẽ có hàng triệu sản phẩm phục vụ người dùng. Theo tạp chí Gizmag thì giá bán lẻ GiraDora là 40 USD.

(Theo thanhnien.com.vn)

Read more »

Những phát minh độc đáo

Áo len cho táo, dĩa ăn, hộp kem đánh răng hai đầu...

Áo len cho táo.

Nhờ trẻ lau hộ nhà.

Dĩa ăn kiêm giá nến.

Chỗ để giày tiện lợi.

Kem đánh răng 2 đầu.

Tay cầm chuyên dụng.

(Theo vnexpress)

Read more »

Máy phát điện bằng sức người thắp sáng lục địa đen

Một loại máy phát điện sử dụng sức người đang thay đổi cuộc sống của hàng triệu người tại châu Phi và tạo ra cơ hội làm ăn tiềm năng cho giới doanh nghiệp.

Người đàn ông này vừa trông nom cửa hàng, vừa đạp máy phát điện Powercycle để kiếm thêm thu nhập tại Rwanda. Ảnh: globalgiving.org.

Với mục tiêu giúp người dân châu Phi tiếp cận với nguồn điện sạch và rẻ tiền thay cho loại đèn dầu vốn độc hại, tiềm ẩn nguy cơ hỏa hoạn và chi phí nhiên liệu tương đối lớn đối với các gia đình nghèo, công ty năng lượng Nuru (Nuru Energy) ở Rwanda đã nghiên cứu và phát triển một loại máy phát điện bằng bàn đạp tên là Powercycle. Loại máy này có thể mang lại nhiều lợi ích cho các vùng nông thôn xa lưới điện.

Theo thống kê của Lighting Africa (tạm dịch là Thắp sáng châu Phi) - một chương trình do Ngân hàng Thế giới (WB) và Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) thành lập nhằm thúc đẩy sử dụng các nguồn năng lượng sạch trong chiếu sáng - số dân châu Phi không có điều kiện sử dụng điện có thể lên tới 589 triệu. Trung bình, những cộng đồng ở xa lưới điện chi khoảng 4,4 tỷ USD mỗi năm để mua dầu đốt đèn, còn ở những khu vực có điện kéo đến thì các hộ gia đình và những doanh nghiệp nhỏ phải chi 10 tỷ USD cho việc thắp sáng. Do đó, Powercycle được xem là một giải pháp chiếu sáng vừa rẻ tiền, thân thiện với môi trường vừa góp phần tạo việc làm cho người dân ở các vùng nông thôn hẻo lánh.

Powercycle là máy phát điện sử dụng lực bàn chân hoặc tay để tác động lên bàn đạp và trong thời gian 20 phút vận hành có thể tạo năng lượng để sạc 5 bóng đèn LED, điện thoại di động hoặc máy radio. Mỗi bóng đèn LED có thể thắp sáng cho một ngôi nhà ở vùng nông thôn trong khoảng 1 tuần. Họ cũng khẳng định Powercycle là sản phẩm hợp túi tiền và đáng tin cậy hơn bất kỳ giải pháp chiếu sáng không lệ thuộc lưới điện nào được phát triển trong thời gian gần đây, chẳng hạn như bóng đèn hay các hệ thống chiếu sáng sử dụng năng lượng Mặt trời. Nuru Energy gọi Powercycle là “máy phát điện bằng bàn đạp được thương mại hóa đầu tiên trên thế giới”.

Sameer Hajee - Tổng giám đốc điều hành và cũng là người đồng sáng lập Nuru Energy - cho biết, Powercycle ra đời trong bối cảnh công ty cố tìm một nguồn năng lượng tại chỗ và không phụ thuộc vào lưới điện, và năng lượng con người chính là ý tưởng khả thi nhất trong hoàn cảnh của các vùng nông thôn châu Phi.

Được sự hỗ trợ tài chính từ WB, Nuru Energy đã tiến hành thử nghiệm hệ thống phát điện Powercycle do công ty chế tạo ở Rwanda vào năm 2009. Nhưng sau đó Hajee nhận thấy công nghệ tiên tiến như thế vẫn chưa đủ để dự án của ông thành công tại những vùng đất như ở Rwanda.

Công ty của Hajee cần phải tiếp nhận giải pháp mang tính sáng tạo trong lĩnh vực phân phối. Vì vậy Nuru Energy không bán sản phẩm trực tiếp cho người tiêu dùng. Thay vào đó, họ thành lập một mạng lưới gồm các doanh nghiệp nhỏ ở cấp làng xã, những người sẽ chịu trách nhiệm tiếp thị, bán hàng và sạc điện các đèn LED cho khách hàng. Hajee cho rằng mô hình phân phối độc đáo trên đã làm nên cuộc cách mạng đối với cả doanh nghiệp nhỏ và người tiêu dùng.

Tổng giám đốc Hajee cho biết, khách hàng sẽ mua đèn với giá 6 USD, sau đó trả thêm 20 xu mỗi tuần để sạc điện. So với mức chi phí 2 USD mỗi tuần để mua dầu lửa đốt đèn thì với Powercycle, người dân có thể tiết kiệm gấp 10 lần.

Còn về phía doanh nghiệp, cứ mỗi 20 phút vận hành bàn đạp, họ có thể thắp sáng 5 bóng đèn và thu về 1 USD - hơn cả tiền công 1 ngày làm việc của phần đông dân số ở lục địa đen. Theo ông Hajee, điều đó chứng tỏ Powercycle làm lợi cho cả doanh nghiệp lẫn khách hàng và mô hình này có thể áp dụng dễ dàng ở khắp châu Phi.

Ông còn tiết lộ Nuru Energy, hiện đang tập trung phát triển tại khu vực Đông Phi và Ấn Độ, đã được nhiều đối tác có tiềm năng đề nghị hợp tác để triển khai dự án đến các khu vực khác của lục địa đen.

(Theo vnexpress)

Read more »

Loài cây “săn mồi” ở Việt Nam

(ĐVO) Không chỉ có một ngoại hình ‘chẳng giống ai’, loài cây này còn là một kẻ săn mồi đáng sợ của thế giới tự nhiên.

Đó là loài cây có tên là bắt ruồi muỗng, hay còn gọi là cây bèo đất, mọc ven suối, vách đá, và các vùng đất ngập nước ở một số vùng ở Việt Nam.

Thoạt nhìn loài cây này gây ấn tượng rất mạnh mẽ bởi những chiếc lá đặc biệt tua tủa những sợi lông màu đỏ tươi. Đầu mỗi sợ lông là một “giọt sương” long lanh, trong suốt. Đó chính là thứ vũ khí chết chóc của loài cây này với các loài côn trùng.

Những “giọt sương” ấy thực chất là một thứ dung dịch có tính kết dính, những con côn trùng nhỏ xấu số rơi vào sẽ bị dính chặt, càng vùng vẫy càng không thể thoát ra được. Sau khi kiệt sức và chết, nó sẽ bị tiêu hóa bởi dung dịch keo và trở thành nguồn dinh dưỡng nuôi sống cây…

Dưới đây là một số hình ảnh của loài cây bắt ruồi muỗng kỳ lạ, được tổng hợp từ các website thực vật học và cây cảnh:

Chẳng giống bất cứ một loài cây nào khác, bắt ruồi muỗng trông giống như sản phẩm của một bộ phim khoa học giả tưởng...

Chúng có những chiếc là hình thìa, xòe ra xung quanh, mỗi chiếc là tua tủa hàng trăm sợi lông màu đỏ tươi...

Đầu mỗi sợ lông là một “giọt sương” long lanh, trong suốt, trông khá đẹp mắt.

 Nhưng những "giọt sương” ấy thực chất là một thứ dung dịch có tính kết dính - thứ vũ khí chết chóc của loài cây này. 

Những con côn trùng nhỏ rơi vào lá cây sẽ bị dính chặt, càng vùng vẫy càng không thể thoát ra được.

Chúng sẽ bị tiêu hóa bởi dung dịch keo và trở thành nguồn dinh dưỡng nuôi sống cây…

Sở dĩ bắt ruồi muỗng có khả năng "săn  mồi" vì chúng sống trong một môi trường rất thiếu dinh dưỡng, phải tìm cách thích nghi, tiến hóa để có thể tồn tại.

Do sự độc đáo của mình mà cây bắt ruồi muỗng được nhiều người chơi cây cảnh ưa thích.

Chúng được coi là một loài cây dễ gieo trồng, không đòi hỏi một sự chăm sóc đặc biệt.

Chúng đã được nhân giống và bán tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Read more »

Cây ổ kiến ở Việt Nam

(ĐVO) Hình thức bên ngoài của loài cây này trông đã kỳ quặc, nhưng phần bên trong mới thật sự kỳ lạ …

Đó là một loài cây có tên gọi là cây ổ kiến, bí kỳ nam hoặc kỳ nam kiến, xuất hiện tại các khu rừng ở Tây Nguyên. Loài cây thường này sống bám trên các cây thân gỗ lớn, có thân phình thành củ lớn, mặt ngoài sần sùi, thoạt nhìn trông như một khối u dị dạng xuất hiện trên thân cây chủ.

Bổ dọc “khối u” đó ra, những người “dị ứng” với côn trùng hẳn sẽ phải bổ ngửa với cảnh tượng hàng vạn con kiến và ấu trùng kiến bò lúc nhúc trong những đường hầm uốn lượn chằng chịt. Cây ổ kiến này thực sự là một tổ kiến theo đúng nghĩa đen của nó.

Đây chính là một hình thức cộng sinh ít gặp giữa thực vật và côn trùng để tồn tại trong thiên nhiên. Trong mối quan hệ, cây cung cấp một “pháo đài” trú ẩn và nước cho kiến, trong khi kiến tha mùn và thải phân làm nguồn nuôi dưỡng cây, cũng như bảo vệ cây trước sự đe dọa của những vị khách không mời.

Dưới đây là một số hình ảnh tổng hợp về loài cây ổ kiến lạ lùng:

Cây ổ kiến sống bám trên các cây thân gỗ lớn, có thân phình thành củ lớn, mặt ngoài sần sùi, thoạt nhìn trông như một khối u dị dạng xuất hiện trên thân cây chủ.

Nhìn kĩ bề mặt khối u, có thể thấy các cửa hang, là lối ra vào tổ của các chú kiến.

Bổ dọc thân cây, những đường hầm xuất hiện chằng chịt với hàng vạn con kiến và ấu trùng.

Đây là mối quan hệ cộng sinh được hình thành sau quá trình tiến hoá lâu dài trong giới tự nhiên.

Trong mối quan hệ này, cây là nơi trú ẩn an toàn cho kiến, trong khi kiến tha mùn, thải phân làm nguồn nuôi dưỡng cây và bảo vệ cây trước sự xâm nhập của các loại côn trùng có hại.

Từ khi còn non, cây ổ kiến đã có phần thân phình to. Tuy nhiên, lúc này chúng chưa “bắt tay” với loài kiến mà chỉ sống nhờ dưỡng chất trên cây chủ.

Khi lớn lên, nguồn dinh dưỡng ngày càng cạn kiệt, trong thân cây dân dần kình thành các lổ hang, đồng thời tiết ra những chất quyến rũ loài kiến đến làm tổ. Cuộc cộng sinh giữa kiến và cây bắt đầu từ lúc đó.

Từ nhiều thế hệ, đồng bào dân tộc Tây Nguyên đã dùng cây ổ kiến như một vị thuốc chữa nhiều loại bệnh khác nhau.

Do số lượng ngày càng ít, hiện nay cây ổ kiến đã được đưa vào Sách Đỏ Việt nam.

Trên phương diện quốc tế, đây là một loài cây được giới sưu tầm cây cảnh ưa chuộng vì dáng vẻ kỳ lạ của mình.

Read more »

Bão cát và hậu quả kinh hoàng

Bão cát là loại hình thiên tai dễ gặp và có khả năng gây nhiều thiệt hại về người và của nhất. Bão cát thường xuất hiện ở các hoang mạc khu vực Bắc Phi và bán đảo Arab.

Năm 525 trước Công nguyên, cả một đội quân hùng mạnh gồm 50.000 lính của quốc vương Ba Tư Cambises II đã gặp bão cát và hy sinh khi còn chưa tới chiến trường.

Vào năm 1805, khoảng 2.000 người cùng 1.800 con lạc đà đã bị bão cát chôn vùi khi vận chuyển hàng.

Năm 1969, bão cát đã đưa đất đá và bụi từ Nga sang tận Na Uy.

Những hạt cát có nhiệt độ tới 50 độ C thể gây ngất xỉu, hôn mê cho những người chẳng may gặp chúng.

Trước khi bão cát đến, không gian thường bất ngờ tĩnh lặng. Gió cát át hẳn mọi âm thanh khiến không khí trở nên ngột ngạt.

Một đám bụi nhỏ xuất hiện ở đường chân trời nhưng nó lớn dần với tốc độ chóng mặt.

Tốc độ gió trong bão cát có thể lên tới 150-200 km/h. Cát bụi bị cuốn lên cao tới 1,5 km.

Các nhà môi trường cho hay, trong những năm gần đây bão cát xảy ra nhiều hơn gấp 10 lần so với 50 năm trước. Chỉ tính riêng tại Mauritius, năm 1960 chỉ có 2 trận bão cát, trong khi ngày nay có hơn 80 trận bão cát mỗi năm.

Read more »

Những bức ảnh Việt Nam đầu thế kỷ 20

Baie d'Halong, 1915

Buddhist Temple on the road to Tam Dao, June 4, 1916

Haiphong, 1915

Hanoi, sampans and Paul Doumer Bridge, 1915

Hongay, 1915

Le Pont Paul Doumer, Hanoi, 1915

Mandarin militaire, mandarin chef de province et préfet en costume d’audience solennelle, 1915, vers Hanoi

Rue Paul Bert, Hanoi, 1914-1915 Góc phố Tràng Tiền - Lê Thánh Tông

Rue du Chanvre, Hanoi, 1915 (Hemp street)

Sampan en baie d'Halong, 1916

The Governor of Tonkin and his family, 1915

Tinsmiths' Street, Hanoi, 1915

Tonkin - Hanoi Two opium smokers drinking tea, 1915

Two opium smokers, 1915

Two young girls wearing the non-ba tam

Woman Smoking Opium, Hanoi - French Indochina circa 1915

Young girls play the pawns in a human chess match, 1920

Read more »