Có nhiều ý kiến cho rằng làm lãnh đạo là khả năng bẩm sinh;
khả năng đó không thể rèn luyện hay học hỏi mà có được. Thật ra, thuật lãnh đạo
tùy thuộc vào sự kết hợp nhiều nhân tố...
Phẩm chất cá nhân của người lãnh đạo rất quan trọng. Có những
loại người thường thành công trong vai trò lãnh đạo hơn một số người khác. Tuy
nhiên, người ta có thể học kỹ năng lãnh đạo và có thể phát triển những phẩm chất
cá nhân cần thiết để trở thành một người lãnh đạo giỏi.
Tính quyết đoán là một trong những chiếc chìa khóa mở cánh
cửa thành công trong vai trò lãnh đạo, kết hợp với sự nhạy bén và sự hiểu biết
thấu đáo về các khả năng giải quyết vấn đề.
Bước 1: Hiểu rõ các kiểu lãnh đạo
Có nhiều kiểu lãnh đạo khác nhau. Ví dụ, có ba anh chàng
chăn cừu. Người thứ nhất mở cửa trại, bước ra rồi cho đàn cừu theo sau. Đây là
làm theo kiểu lãnh đạo đi đầu. Người thứ hai thì đứng ở cuối đàn cừu, đẩy hoặc
dẫn dắt chúng ra. Kiểu này được gọi là lãnh đạo hỗ trợ. Người thứ ba thì đi từ
đầu xuống cuối bầy và thỉnh thoảng lại chen vào giữa đàn cừu. Anh ta theo kiểu
lãnh đạo tương tác. Biết cách áp dụng các kiểu lãnh đạo khác nhau sẽ giúp bạn
phản ứng hiệu quả trong nhiều tình huống.
Lại có quan niệm khác cho rằng có bốn kiểu lãnh đạo: chỉ
huy, theo quy trình, sáng tạo và tạo điều kiện (sơ đồ). Mỗi kiểu có liên quan đến
tính cách riêng.
Mỗi kiểu lãnh đạo thích hợp cho một hoàn cảnh đặc thù nào
đó. Một người lãnh đạo theo kiểu cấu trúc thường thành công ở những nơi xem quy
trình là quan trọng. Kiểu lãnh đạo thoải mái hoặc tạo điều kiện có thể thích hợp
trong việc quản lý một nhóm người có chuyên môn. Những ông sếp theo kiểu thống
trị có thể tốt cho những tổ chức đang cần phải thay đổi thực sự. Một người lãnh
đạo theo kiểu trực giác mạnh luôn có thể đối phó với mọi tình huống trong tầm
ngắn hạn.
Có thể học các kiểu quản lý khác - thêm một chút kiểu thống
trị, trực giác hay cấu trúc - khi bạn trở nên tự tin và có kinh nghiệm trong
công việc lãnh đạo. Cố gắng làm theo kiểu mà bạn thích cho đến khi nào thoải
mái mở rộng ra các kiểu khác.
Lời khuyên vàng: Nếu cấp
trên đặt vấn đề về kỹ năng lãnh đạo của bạn, còn người lao động thuộc quyền quản
lý của bạn tỏ ra thiếu động lực hoặc kém năng suất thì chìa khóa để thay đổi
tình hình là: hãy bớt nghĩ về việc bạn đang làm gì và dành nhiều thời gian lên
kế hoạch xem nên làm như thế nào.
Bước 2: Học lý thuyết lãnh đạo
Các khóa học thuật lãnh đạo của các trường quản trị kinh
doanh thường cung cấp các nguyên tắc nền tảng tổ chức doanh nghiệp. Hãy chọn
khóa học thích hợp với bạn. Các chủ đề từ lý thuyết kinh doanh đến kế hoạch chiến
lược, nhận thức rủi ro. Cũng nên học về ứng xử trong tổ chức, marketing, phân
tích thị trường và đánh giá đối thủ cạnh tranh.
Có cảm thức công việc tốt và kiến thức quản trị kinh doanh
qua đào tạo kỹ càng không chỉ đem lại cho bạn sự tự tin mà còn giúp bạn khiến
người khác phải kính trọng.
Lời khuyên vàng: Nếu bạn
đang ở vị trí quản lý cấp trung, một khi đã học lý thuyết lãnh đạo, bạn cần tìm
ra cơ hội để vận dụng vào thực tế. Hãy nói với cấp trên rằng bạn sẵn sàng nhận
lãnh trách nhiệm nhiều hơn. Hãy thể hiện sự sẵn sàng bằng cách đề xuất làm lãnh
đạo một dự án cụ thể nào đó hoặc nhận trách nhiệm ở một lĩnh vực mới, nơi bạn
có thể kiểm tra kỹ năng lãnh đạo của mình.
Bước 3: Tự nhận thức bản thân
Bạn nhận thức càng rõ về bản thân thì nhận thức đó càng đem
lại hiệu quả.
Tự nhận thức bản thân nghĩa là hiểu mình và biết mình, đó
là:
-
Bạn là gì?
-
Sở thích của bạn là
gì?
-
Mục tiêu của bạn là
gì?
-
Nhận thức của người
khác về bạn và mục tiêu của bạn ra sao?
-
Bạn có động lực như thế
nào để đạt mục tiêu?
Bước 4: Học hỏi từ kinh nghiệm của người khác
Có câu “tri thức là sức mạnh”. Hiển nhiên, một trình độ hiểu
biết tốt hơn sẽ cho bạn một lợi thế so với đồng nghiệp, khiến bạn trở nên thích
hợp với vị trí lãnh đạo hơn. Do vậy, bạn phải luôn tìm cơ hội học hỏi cái hay của
người khác. Một trong những cơ hội rõ ràng mà bạn có thể tranh thủ lợi thế từ
đó nếu có thể là:
- Tham gia tập huấn: sẽ có ích trong những tình huống thể
hiện được sự cách biệt trong ứng xử, kỹ năng hay sự tự tin.
- Các chương trình đào tạo: bất luận trong hay ngoài tổ chức
của bạn, các chương trình đào tạo có thể cho bạn một hiểu biết thấu đáo về năng
lực của bạn cũng như mở rộng các khả năng cho bạn.
- Làm việc theo hệ thống: thể hiện cho cấp trên thấy rằng bạn
khâm phục hoặc chia sẻ tuyệt đối kinh nghiệm của mình với người khác, sẽ giúp bạn
được thừa nhận các tố chất cần phải có ở người lãnh đạo nhiều hơn.
Bước 5: Mở rộng kinh nghiệm cá nhân
Có nhiều chiến thuật mà bạn có thể khai thác để làm cho kiến
thức, sự tự tin và khả năng lãnh đạo của bạn tăng lên.
- “Đòi” giao thêm việc. Là những việc mở thêm những đường
chân trời cho bạn mà không có hậu quả xấu nếu thất bại. Cách này đặc biệt tốt
cho những người thích học hỏi qua công việc.
- Thuyên chuyển sang lĩnh vực lân cận. Bạn có thể phát triển
kỹ năng lãnh đạo rõ rệt hơn bằng cách làm việc ở nhiều bộ phận khác nhau trong
tổ chức. Như vậy, bạn sẽ được biết rõ hơn về cách thức hoạt động của công ty.
- Tranh đua với những người ngang cấp ở các công ty khác. Bằng
cách thu thập thông tin và lời tư vấn từ những người làm việc cho các tổ chức
khác, bạn có thể lợi dụng được kinh nghiệm của người khác và đánh giá sự tiến bộ
của bạn.
- Làm công việc ngoài lĩnh vực thuận tay. Bạn không thể học
hỏi nếu luôn cố thủ bên trong vành đai an toàn với những gì bạn đã biết. Hãy nhận
lãnh một dự án nào làm bạn sợ hãi, dự án có tính thử thách bạn, và cung cấp những
kinh nghiệm mới.
Bước 6: Áp dụng các kỹ năng lãnh đạo
Những cơ hội thăng tiến thường bất ngờ đến với chúng ta. Nếu
bạn làm theo những bước sau và chuẩn bị mình một cách thích hợp, bạn sẽ ở vào vị
trí tốt để tận dụng được cơ hội.
- Trong hầu hết trường hợp, cách đặt cược hay nhất là phân
tích tình thế. Quyết định công ty cần gì và làm thế nào để bạn xuất sắc đạt được
điều đó.
- Một số vị trí lãnh đạo cần đóng vai trò trung gian giữa
hai nhóm - nhóm muốn kết quả (ví dụ, ban quản lý điều hành) và nhóm sẽ làm ra kết
quả đó. Trong trường hợp này, bạn cần thiết lập những kênh truyền đạt tốt với cả
hai nhóm.
- Cố gắng chọn được những ê-kíp làm việc có sự cân bằng tốt
đẹp giữa nhà quản lý giỏi với các thành viên giàu năng lực và trung thành. Điều
cốt tử là chọn ê-kíp làm việc dựa vào sự kết hợp những tài năng cần thiết chứ
không phải dựa vào quan hệ bạn bè hay phe cánh.
- Nếu bạn đang thử nghiệm một hệ thống mới hay một phương
pháp mới, hãy tập hợp xung quanh bạn những con người thích hợp, tạo thành bộ
khung hỗ trợ, và ghi lại tư liệu về quy trình để sau này bạn có thể đánh giá điều
bạn đã làm được.
Lời khuyên vàng: Nghệ
thuật lãnh đạo không bao giờ là một thành phẩm. Không thể trong một sớm một chiều
có được khả năng lãnh đạo vượt trội, mà đó là một quá trình tiếp diễn cần được
nuôi dưỡng và hoàn thiện không ngừng. Cần có thời gian và đòi hỏi sự tập lu
Phẩm chất cá nhân của người lãnh đạo rất quan trọng. Có những loại người thường
thành công trong vai trò lãnh đạo hơn một số người khác. Tuy nhiên, người ta có
thể học kỹ năng lãnh đạo và có thể phát triển những phẩm chất cá nhân cần thiết
để trở thành một người lãnh đạo giỏi.
Tính quyết đoán là một trong những chiếc chìa khóa mở cánh
cửa thành công trong vai trò lãnh đạo, kết hợp với sự nhạy bén và sự hiểu biết
thấu đáo về các khả năng giải quyết vấn đề.