Thực phẩm bẩn, độc hại tràn lan

Cứ một hai ngày cả xã hội lại sởn tóc gáy khi liên tiếp đón nhận những thông tin kinh hoàng về thực phẩm bẩn, độc hại. Cứ mỗi lần báo chí công bố phát hiện ra loại thực phẩm độc hại, người ta mới rùng mình khi nghĩ đến mâm cơm nhà mình, người ta bắt đầu phản ứng và đặt vấn đề xử lý với những kẻ dã tâm kinh doanh thực phẩm độc hại đã hủy diệt đồng loại. Song không thấy ai xem xét đến  trách nhiệm của các cơ quan chức năng khi thực phẩm bẩn cứ ngày ngày tràn lên mâm cơm của hàng triệu triệu gia đình?

Thực phẩm bẩn tấn công từ mọi phía

Hàng loạt những vụ thực phẩm bẩn kinh hoàng được đưa lên báo chí hàng ngày như: Cơ quan hải quan đã phát hiện, tạm giữ hàng trăm container hàng “tạm nhập tái xuất” tại cảng Hải Phòng với trên 100 tấn chân gà đã phân hủy, có mùi ôi thiu; Tại TP.HCM, cơ quan chức năng  cũng phát hiện gần 15 tấn thịt bò đông lạnh nhập khẩu kém chất lượng với biểu hiện thịt đã chuyển màu xanh đen, bốc mùi; Công an Hà Tĩnh phát hiện xe khách chở 200kg gan và bì lợn bốc mùi hôi thối; Công an TP.HCM bắt giữ một chiếc xe khách chở 2 tấn thịt cũng trong tình trạng như vậy; Công an TP.Đà Nẵng cũng phát hiện xe khách vận chuyển 300kg chân, móng trâu thối, không qua kiểm dịch; Công an Hà Nội phát hiện hơn 23 tấn đuôi, chân bò thối chuẩn bị chuyển vào Bình Dương để tiêu thụ…

Chưa hết, thịt “bẩn” không phải từ khi ra chợ mà ngay trong giai đoạn chăn nuôi. Lợn, bò, gà, vịt... người ta có thể vỗ béo, tăng tỷ lệ thịt nạc bằng các thức ăn chứa các hóa chất không tốt sức khỏe, chẳng hạn chất salbutamol thuộc nhóm chất beta-agonist có tác dụng phụ làm kích động gây co giật, làm giảm kali trong máu, rối loạn nhịp tim... Rồi thông tin về việc người chăn nuôi đã sử dụng hóa chất phù phép cho lợn nở mông, vai, tạo nạc bắt mắt đã khiến kinh hoàng hàng triệu người tiêu dùng. Thịt lợn là thức ăn chủ yếu của đa số người Việt Nam, câu chuyện thịt lợn siêu nạc đã khiến cho dư luận hết sức lo ngại.

Tại các chợ, mực đông lạnh trương thối, mốc xanh mốc đỏ được tẩy bằng hóa chất để biến thành mực tươi, trắng phau. Ruốc thịt được làm hàng bằng phẩm màu, hương thịt tổng hợp. Bóng bì mốc meo, bốc mùi phơi trên bãi rác. Miến giăng từ góc chuồng lợn tới miệng cống. Rau xanh phun thuốc trừ sâu, kích thích tăng trưởng, tưới bằng nước bẩn, hoa quả ngâm hóa chất bảo quản, gạo trộn hóa chất diệt mối, chống ẩm mốc. Giá đỗ bao gồm hóc môn tăng trưởng, thuốc tẩy trắng và thuốc trống mọc rễ để cho ra cọng giá trắng tinh, căng đẹp... Mới đây, cơ quan chức năng cũng đã phát hiện thịt hun khói, xúc xích, salami… đã hết hạn sử dụng, bốc mùi thối, mốc đen đang được phù phép thành hàng mới để tung ra thị trường.

Trong thực tế, thực phẩm bẩn là chuyện thường ngày ở chợ, quán ăn, nhà hàng… mà người tiêu dùng không phải là “thánh” để có thể nhận biết được chất lượng lực phẩm trong khi đó các nhà sản xuất, kinh doanh chỉ vì lợi nhuận của mình đã  dùng các chiêu thức lừa dối rất tinh vi.

Cua đồng rởm, đá bẩn: Đủ trò gian dối hại người

Sản xuất “đá sạch” từ nước giếng

Ngày 6/6/2013, đoàn kiểm tra liên ngành an toàn thực phẩm TP.Hà Nội đã kiểm tra và phát hiện nhiều sai phạm tại cơ sở sản xuất đá sạch Ngọc Hường (số 85 đường Trung Văn, xã Trung Văn, Từ Liêm, Hà Nội).

Cụ thể, nền xưởng sản xuất bẩn, túi nylon đóng gói đá viên thành phẩm để đầy trên mặt ghế và chậu bụi bẩn, rải dưới nền xưởng. Toàn bộ công nhân không có trang phục bảo hộ. Theo các nhân viên, cơ sở sử dụng nguồn nước giếng khoan để sản xuất đá viên. Cơ sở này đã hoạt động hơn 1 năm nay, mỗi ngày hè sản xuất 7-8 tấn đá viên. Đoàn kiểm tra đã tạm thời đình chỉ sản xuất, kinh doanh của cơ sở Ngọc Hường.

Ngoài ra, qua kiểm tra một sở sản xuất nước đóng bình tại đường Nguyễn Khang (quận Cầu Giấy, Hà Nội), cơ quan chức năng đã phát hiện nước đóng bình ở đây chỉ là nước giếng khoan được xử lý qua hệ thống hết sức sơ sài. Công nhân sản xuất không hề có trang phục bảo hộ lao động theo quy định. Thậm chí, ngay cả những chủ cơ sở sản xuất nước đóng bình, nước tinh khiết cũng hoàn toàn mù tịt về quy trình sản xuất.

Trộn bùn vào cua nuôi thành cua đồng

Nắm được tâm lý của người mua thích cua đồng, nhiều người bán đã trộn bùn đất vào cua nuôi để cua trông lấm lem như vừa được móc ở ngoài đồng. Không những thế, để củng cố lòng tin của người tiêu dùng, người bán còn tạo độ hiếm bằng cách vài ngày mới bán một lần bởi nếu bán hàng ngày người mua sẽ không tin đó là cua đồng thật. Sử dụng mánh khóe này, một số người buôn cua ở Hà Nội đã dễ dàng đánh lừa các bà nội trợ.

Cua được trộn bùn được bán với giá cao và đắt hàng hơn hẳn so với cua thường. “Cua đồng” loại này thường được bán với giá 15.000 đồng/lạng, tương đương 150.000đồng/kg trong khi cua thường được bán với giá 130.000 - 140.000đồng/kg.

Bơm nước vào thịt lợn trước khi mổ

Sở NN-PTNT tỉnh Cà Mau khi kiểm tra lò mổ của ông Nguyễn Quốc Tuấn (ấp Tân Bữu, xã Tân Hưng Đông, huyện Cái Nước) đã bắt quả tang cơ sở ông này tổ chức bơm nước vào lợn hơi trước khi mổ. Chiều 6/6/2013, ông Nguyễn Như Tiệp - Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Bộ NN-PTNT) cho biết, Bộ sẽ chỉ đạo các đơn vị chức năng của địa phương điều tra, làm rõ sự việc và có biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật.

Theo ông Tiệp, việc bơm nước vào lợn hơi trước khi mổ khó có thể đảm bảo được tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, bởi việc bơm nước sẽ phá vỡ cơ cấu của thớ thịt, tạo điều kiện cho các vi sinh vật phát triển. Ông Tiệp khuyến cáo người tiêu dùng khi lựa chọn thịt, cần để ý và lựa chọn kỹ càng sản phẩm có màu sắc tươi khác thường, không nên mua thịt lợn không rõ nguồn gốc.

Nước lau sàn gỗ chứa vi sinh vật gây hại

Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) ngày 6/6/2013 đã ra thông báo về vụ việc thu hồi sản phẩm nước lau sàn gỗ SOFIX Parquet 3 in 1 của Henkel dung tích 1.000ml. Tất cả các lô sản phẩm này có xuất xứ từ CHLB Đức.

Nguyên nhân thu hồi là do sản phẩm có chứa một số vi sinh vật có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của người sử dụng có hệ thống miễn dịch yếu khi sản phẩm dính vào tai, mắt, miệng hoặc vết thương hở. Thời gian thu hồi từ ngày 28/5/2013 đến khi thu hồi toàn bộ sản phẩm.

Cục Quản lý cạnh tranh khuyến cáo người tiêu dùng nên ngừng sử dụng sản phẩm, đóng nắp chai cẩn thận và cất giữ ở nơi an toàn cho đến khi sản phẩm được thu hồi. Các cửa hàng bán lẻ ngừng bán và niêm phong tất cả các sản phẩm, đồng thời mau chóng thông báo cho đơn vị thu hồi biết số lượng sản phẩm hiện đang có trong cửa hàng.

Bún được tẩy trắng bằng hóa chất

Ngày 7/6, Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường, Công an tỉnh Tây Ninh đã công bố kết quả kiểm nghiệm các mẫu bún được thu thập trong đợt kiểm tra các cơ sở sản xuất bún, hủ tiếu, bánh canh. Kết quả giám định nước luộc bún cho thấy có 2 cơ sở của ông V.V.A và ông T.V.C sử dụng hóa chất tẩy trắng trong sản xuất bún.

Tại cơ sở của ông V.V.A, đoàn kiểm tra thu được 200g bột màu vàng chanh (huỳnh quang) và 420g bột màu trắng (solium benzeate). Tại cơ sở ông T.V.C đoàn kiểm thu được 1 bịch bột màu vàng chanh (huỳnh quang), 1 bịch hóa chất chống mốc (solium benzeate) và 1 bịch hàn the.

Tẩy trắng bún, bánh canh bằng chất huỳnh quang là một hành động gây nguy hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Bởi huỳnh quang (tinopal) là một loại hóa chất tẩy rửa công nghiệp dùng sản xuất giấy, vải, sợi, dùng làm trắng sáng sản phẩm. Đây là chất tẩy rửa cực mạnh. Bộ Y tế không cho phép sử dụng chất này trong chế biến thực phẩm.

Chè khúc bạch: vừa ăn vừa lo

Món chè này đang được giới học sinh, sinh viên, dân văn phòng tại Hà Nội ưa thích. Để thu hút sự chú ý của người đi đường, không ít cửa hàng còn cắt chữ Chè khúc bạch to nhất, nổi bật nhất, màu sắc đậm nhất dán lên biển hiệu. Khúc bạch len lỏi tới khắp ngõ phố Hà Nội, thậm chí các gánh hàng rong cũng bán loại chè này. Nhưng tập trung nhất có lẽ chính là phố cổ như Hàng Bạc, Hàng Điếu,... nơi thu hút được giới trẻ, dân văn phòng và những người ưa “chém gió”.

Khúc bạch được làm từ nhiều nguyên liệu khác nhau nhưng nguyên liệu quan trọng nhất để tạo nên “linh hồn” của món ăn này chính là gelatin. Gelatin là một chất rắn không màu, không vị, thường được dùng làm chất làm đông trong thực phẩm, dược phẩm. Gelatin được làm từ collagen lấy trong da lợn và xương gia súc.

Cách đây khoảng 1 năm, dư luận quốc tế xôn xao về vụ sản xuất gelatin tại Trung Quốc. Khi đó báo chí đưa tin phần lớn gelatin công nghiệp ở Trung Quốc được sản xuất tại các lò thuộc da lậu. Tùy theo phương pháp chiết xuất và nguyên liệu đầu vào, gelatin có thể ăn được hoặc trở thành chất độc hại, có thể gây ung thư.

Đến gia vị cũng bị làm giả, trộn chất bẩn

Hạt tiêu trộn đất

Hạt tiêu được nông dân thu hoạch, phơi khô, sàng lọc rất sạch, độ ẩm đạt 10%. Đáng buồn là thương lái thu mua đang làm xấu chất lượng hạt tiêu nhằm trục lợi. Sau khi mua tiêu khô từ nông dân, thương lái làm ướt lại bằng nước, sau đó trộn với đất bột đã phơi khô, đất sẽ thấm nước dính kết vào hạt tiêu. Đất bao quanh hạt tiêu vừa tăng được khối lượng vừa qua mặt được máy kiểm nghiệm chất lượng và độ ẩm.

Đây là cảnh báo của ông Hoàng Phước Bính, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê (Gia Lai) tại Hội nghị thường niên của ngành mới đây.

Nguy hiểm ở chỗ là chỉ cần để lô tiêu trộn đất qua ngày, độ ẩm sẽ tăng lên và hấp thụ hơi nước nhiều hơn khi có đất khô và hạt tiêu bị mốc, hỏng.

“Hậu quả là DN xuất khẩu phải gánh chịu thiệt hại sau khi mua phải hàng này từ thương lái. Nếu không phát hiện kịp lỡ bán cho nhà nhập khẩu thì thiệt hại còn lớn hơn, uy tín bị ảnh hưởng nghiêm trọng dẫn tới mất khách hàng. May mắn là đến lúc này chưa có lô hàng hạt tiêu bẩn nào lọt cửa hải quan để xuất đi” - ông Bính lo ngại.

Tương ớt không nhãn mác có chất gây ung thư

Thời gian qua, tại Hà Nội, TP.HCM và nhiều địa phương khác, cơ quan chức năng liên tiếp phát hiện các mẫu tương ớt và bột ớt không rõ nguồn gốc, thậm chí còn chứa chất gây ung thư.

Thông thường, những loại tương ớt này được đựng vào can nhựa lớn: 2 lít, 5 lít, 10 lít... với giá khoảng 10.000 đồng/lít, bên ngoài không hề có tem nhãn nêu rõ nguồn gốc xuất xứ cũng như chất lượng kiểm định.

Không chỉ tương ớt, ớt bột không nhãn mác, không ghi thành phần, hạn sử dụng, ngày sản xuất, hướng dẫn bảo quản... cũng được bày bán tràn lan với giá từ 30.000-40.000 đồng/kg.

Phòng Cảnh sát môi trường (PC49) Công an Hà Nội mới đây cho biết, kết quả phân tích mẫu tương ớt do Công ty Cổ phần đầu tư và thương mại Tuấn Thành (địa chỉ tại phường Cửa Đông, quận Hoàn Kiếm) sản xuất có chứa chất Rhodamine B, chất gây ung thư.

TS. Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ sinh học - Công nghệ thực phẩm (ĐH Bách Khoa Hà Nội) nói Rhodamine B là một loại phẩm màu công nghiệp khó phân hủy, ăn vào gây tồn dư tại các cơ quan nội tạng, đặc biệt là gan, thận. Hóa chất này được dùng để nhuộm quần áo do đó bị cấm tuyệt đối dùng trong thực phẩm và thuốc.

Bột ngọt Trung Quốc đội lốt thương hiệu nổi tiếng

Ngày 6/6/2013, Công an TP.Huế cho hay vừa làm rõ đường dây làm giả bột ngọt lớn nhất từ trước tới nay, thu giữ 8 tạ bột ngọt các loại, 15.400 mẫu vỏ bao bì, 140 bao tải bột ngọt xuất xứ Trung Quốc (loại 25kg/bao).

Đối tượng Trần Thị Mỹ Hương (SN 1972, trú tại 2/14/96 Đặng Thái Thân, TP. Huế) trực tiếp cung cấp hàng tấn bột ngọt Trung Quốc và bao bì cho 3 đối tượng khác tại Huế để làm bột ngọt giả nhãn hiệu Ajinomoto, Miwon, A-one, Thai Fermenttiom...

Tại cơ quan công an, các đối tượng khai nhận: Sau hơn 3 tháng, đã làm giả trót lọt 7-8 tấn bột ngọt, cung cấp cho các đầu mối tại Thừa Thiên - Huế và Quảng Trị, trung bình mỗi ngày tiêu thụ hết 2 tạ bột ngọt giả.

Đặc biệt, sau khi làm ra bột ngọt giả mang nhãn hiệu Thai Fermenttiom Ind.Co;Ltd (Thái Lan), nhóm đối tượng này đưa lên cửa khẩu Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị, sau đó nhập trở lại địa bàn TP. Huế, các huyện lân cận để đánh lừa khách hàng.

Đường thốt nốt: 3 lần tẩm hóa chất

Trong cách khai thác nước thốt nốt truyền thống, người ta bỏ vào thùng hứng nước một ít gỗ cây sến, hoặc cây sao được lát mỏng, phơi khô với mục đích bảo quản, làm nước thốt nốt chậm lên men chua. Tuy nhiên, do nguồn nguyên liệu này ngày càng khan hiếm và hiệu quả bảo quản cũng kém xa nên nhiều người đã dùng một chất bột tẩy màu trắng có mùi khó chịu để rắc vào thùng hứng nước thốt nốt, anh Sane, người thu hoạch thốt nốt tại An Giang, cho biết.

Anh Huỳnh Thanh Nhân - người có trên 20 năm trong nghề khai thác nước thốt nốt - khẳng định: “Bây giờ có đến 99,99% số người lấy nước thốt nốt sử dụng bột tẩy. Nói chính xác là họ bị thương lái thu gom đường thô cung cấp, bắt buộc sử dụng bột tẩy, xem đây như giấy chứng nhận đủ điều kiện trong mua bán”.

Không chỉ sử dụng hóa chất trong công đoạn khai thác mà khi chế biến đường thốt nốt lại tiếp tục được tắm hóa chất thêm 2 lần nữa.

Theo xác nhận của nhiều người “trong cuộc”, việc sử dụng bột tẩy trong khai thác, chế biến đường thốt nốt đã diễn ra hơn chục năm nay, nhưng mãi đến tháng 5/2013 này, thì ngành chức năng ở An Giang mới... “lần đầu hay biết”.

Nước mắm pha phẩm màu rẻ hơn nước lọc

Hiện trên thị trường Hà Nội và một số tỉnh thành xuất hiện nhiều “đầu nậu” thu gom và buôn bán loại nước mắm rẻ tiền, chỉ có 5.000 đồng/lít. Loại nước mắm này dù có giá rẻ hơn nước lọc nhưng lại được quảng cáo là loại thượng hạng với những thương hiệu nổi tiếng như: nước mắm Phú Quốc, Tiền Hải... Loại nước mắm này được chế biến theo công thức: nước phẩm màu, hương liệu và chất bảo quản cùng một tỷ lệ rất nhỏ nước mắm cốt pha trộn vào nhau.

“Chỉ một chai nước mắm nguyên chất có thể pha thành 20 chai nước mắm thành phẩm để bán ra thị trường”, anh Nguyễn Chung Thủy, một người dân làm mắm lâu năm tại Cát Hải, Hải Phòng nói.

Anh Thủy nói thêm, ngoài công thức trên các thương gia còn sử dụng chất bảo quản acid clohydric dùng khoảng 1g/1lít nước, chất tạo ngọt là đường hóa học Cyclamte, Saccharin thì 1-2 mg/1lít. Phẩm màu công nghiệp cũng được tận dụng vì cho màu sắc rất đẹp, với loại nước mắm rẻ như... nước lã thì hầu hết các cơ sở thường dùng phẩm màu Trung Quốc trong quá trình pha trộn.

Loại sản phẩm “bán rẻ như cho” này chủ yếu được sử dụng ở các cơ sở làm hàng như: giò chả, bún, bánh cuốn và các quán cơm bình dân.

Thực tế, trong thời gian qua các cơ qua chức năng đã phát hiện và xử lý không ít trường hợp pha trộn nước mắm để bán ra ngoài thị trường. Tuy nhiên, do gia vị là mặt hàng tiêu thụ lớn, thị trường rất rộng nên các cơ quan quản lý khó kiểm soát hết. Người dân được khuyến cáo nên chọn những loại gia vị của các thương hiệu uy tín, bảo đảm nguồn gốc xuất xứ, tránh ham rẻ mà mua mang về nhà hàng hóa kém chất lượng.

Độc hại với sức khỏe con người

Sự lạm dụng hóa chất trong chế biến và bảo quản thực phẩm tiêu dùng của người dân đã đến độ nghiêm trọng. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có 35% số nạn nhân thế giới mắc bệnh ung thư liên quan đến yếu tố thực phẩm và cung cách ăn uống thường ngày.  Hàn the gây nhức đầu - cơ thể bải hoải - mạch tim đập nhanh - áp suất máu giảm - có thể bị phong giật và đi đến bất tỉnh. Hóa chất trong xì dầu có tên viết tắt là 3-MCPD khi đi vào cơ thể qua đường thực phẩm sẽ tích tụ trong các mô mỡ và gan. Qua thời gian, một khi liều lượng của hóa chất trên cao hơn mức an toàn của cơ thể có thể chấp nhận được, nguy cơ bệnh ung thư sẽ xảy ra.

Formol khi bị xâm nhập vào thực quản, cơ thể sẽ phản ứng mạnh mẽ như ói mửa, bị tiêu chảy và mất nước mau chóng có thể đi đến tử vong. U rê có đặc tính phụ là kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn cho nên đã bị lạm dụng để bảo quản thực phẩm như tôm cá, giữ được sắc còn tươi dù đã để lâu ngày. Còn nitrite, đã được sử dụng làm cho cây trái, rau đậu được tươi xanh. Hóa chất trên là mầm mống của ung thư nhất là ở dạ dày và ruột già.

Ngoài ra hóa chất bảo quản sodium benzoate có thể gây tử vong khi xâm nhập vào cơ thể một lượng từ 2g/kg/trọng lượng cơ thể, hóa chất bảo vệ thực vật endo sulfan và metamidophos là loại thuốc trừ sâu rất độc đối với hệ thần kinh và nội tạng. Khi chất này tích tụ trong cơ thể lâu ngày có nguy cơ gây ngộ độc mạn tính, phá hủy các cơ quan nội tạng và dẫn đến các chứng ung thư. Các màu tổng hợp được dùng để nhuộm đỏ như sudan hay rhodamine là một trong những hóa chất có nguy cơ gây ung thư.

Rhodamin B cũng là một loại hóa chất dùng trong công nghệ tẩy nhuộm vải, nhưng cũng đã dần chuyển sang phục vụ cho chế biến thực phẩm dù nó có khả năng gây độc cấp tính và mãn tính. Trong trường hợp tích lũy nhiều trong cơ thể, rhodamine B sẽ tác hại cho gan, thận, hệ sinh sản, hệ thần kinh cũng như có thể tạo ra ung thư. TS Nguyễn Công Khẩn - Cục trưởng Cục ATVSTP khẳng định: “Nếu ăn hằng ngày chất rhodamine B có thể tích luỹ trong người gây bệnh. Chất này không được sử dụng trong thực phẩm dù với lượng rất thấp”.

Như vậy thực phẩm bẩn, độc hại không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe tức thì của những người sử dụng mà còn gây nguy hiểm về lâu dài đặc biệt là có thể  ảnh hưởng đến sức khỏe giống nòi.

Posted in: Cuộc sống, Sức khỏe